الکتروموتور سه فاز با بدنه چدنی – ۴ کیلووات ۳۰۰۰ دور بر دقیقه

چنانچه الکتروموتور را بعنوان محرک پمپ انتخاب میکنید، در قسمت نحوه انتخاب هر پمپ، مشخصات الکتروموتور مورد نیاز شامل توان، دور و جریانی اسمی مطابق راهنمایی های همین سایت انتخاب میشود. اما با توجه به شرایط نصب همچون دمای محیط نصب ، ارتفاع از سطح دریا و همچنین کاربردهای خاص ممکن است نیاز به تغییر و یا بهینه سازی انتخاب خود گردید.
در صورتی که ارتفاع نصب بیشتر از ۱۰۰۰ متر و یا دمای محیط بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد باشد، نیاز است توان الکتروموتور مطابق جداول زیر اصلاح گردد و بررسی شود با کاهش توان موثر، آیا الکتروموتور انتخاب شده جوابگو میباشد و یا نیاز به انتخاب الکتروموتور با توان اسمی بیشتر خواهد بود.

همچنین لازم است با توجه به موقعیت نصب الکتروموتور، بررسی شود درجه حفاظت (IP) مورد نیاز شما چه میباشد. مفهوم کدهای IP مطابق جدول زیر است:

چنانچه الکتروموتور را برای مصرفی غیر از محرک پمپ و تجهیزات دوار مد نظر دارید لازم است حسب نیاز خود توان و دور الکتروموتور را انتخاب کرده و با مطالعه مطالب زیر، جزئیات الکتروموتور انتخابی را بررسی نمایید. مهم است که الکتروموتور به درستی انتخاب شود چراکه:

• اگر کمتر از ظرفیت توانی، گشتاور و سایر مولفه ها انتخاب شود، برای راه اندازی آن بار و رساندن آن به سرعت مناسب دچار مشکل میشود و حتی اگر موتور بار را به سرعت مورد نظر برساند دچار بیش دمایی شده و احیانا می سوزد.
• اگر برای کاربری مورد نظر موتور بسیار بزرگ باشد ضمن اتلاف پول، در بازه عدم راندمان مناسب کار خواهد کرد.

تمامی موتورها دارای مقادری نامی همچون ولتاژ، جریان، سرعت و توان و فرکانس هستند که بصورت معمول بر روی پلاک موتورو یا کاتالوگ نوشته می شوند. بطور کلی مقادیر نامی ارایه دهنده حداکثر مقداری است که باید در کارکرد عادی از موتور انتظار داشت.

• ولتاژ نامی: هرگز نباید از مقدار ارایه شده بیش تر شود. تا به موتور آسیب و شوک الکتریکی وارد نشود.
• جریان نامی: نباید برای طولانی مدت از مقدار آن تجاوز کند. جریان نامی می تواند در زمان های گذر ( مثلا زمان راه اندازی موتور ) نادیده گرفته شود و مقدار جریان افزایش یابد.
• سرعت نامی:  عموما نباید از آن گذر کرد هرچند موتورهای القایی برای کمی بیش از این سرعت طراحی شده اند ( تا سرعت سنکرون ). هنگامیکه آنها زیر بار هستند کمی از دور کاسته می شود. برای مثال موتور القایی با دور نامی ۱۴۵۰ دور در دقیقه دارای سرعت سنکرون ۱۵۰۰ دور بر دقیقه می باشد و تا رسیدن به این سرعت نیز ایمن می باشد.
• توان نامی: نباید عموما از آن گذر شود. هرچند موتورهایی که دارای ضریب سرویس بالاتر از یک می باشند به موتور اجاز می دهند که در کوتاه مدت از مقدار توان نامی عبور کنند. این برای کاربردهایی که بار متغییر دارند و بار در زمان کوتاهی در دوره کارکرد از مقدار نامی بیشتر می شود، مناسب می باشد. گذار از توان نامی خطر بیش دمایی و آسیب های بالای مکانیکی را افزایش می دهد.
• گشتاور نامی: اغلب بر روی پلاک موتور ارایه نمی شود اما این یکی از مهمترین پارامترهای انتخاب موتور می باشد. مقدار جریان به گشتاور وابسته است در نتیجه، گذر از گشتاور برابر است با افزایش جریان ، بیش دمایی و سوختگی سیم پیچ. گذر از گشتاور نامی همچنین می تواند باعث آسیب مکانیکی در شافت و کوپلینگ شود. الکتروموتورها در ولتاز و فرکانس نامی خود بصورت لحظه ای و تدریجی(تا ۱۵ ثانیه) قادر به تحمل گشتاور اضافی تا ۶۰ درصد گشتاور نامی خود میباشند. رابطه بین گشتاور نامی(Torque rated) ، توان نامی (P rated) و سرعت موتور(P rated) بصورت زیر میباشد:

با نگاهی ساده، اگر میزان بار ثابت باشد پس انتخاب موتور با گشتاور کمی بالاتر از گشتاور بار کافی میباشد. گشتاور بار باید بین ۷۵% تا ۱۰۰% گشتاور نامی موتور و در بهترین حالت ۹۵% آن باشد. برای کاربردهایی با سرعت ثابت که موتور مداوم کار می کند احتیاجی نیست که به گشتاور توجه شود. شما براحتی می توانید به توان بار و توان موتور توجه کنید و موتور را به گونه ای انتخاب کنید که توان بار بین بین ۷۵% تا ۹۵% توان نامی باشد. این مورد برای موتورهای استاندارد القایی کاربرد دارد که به درایو(اینورتور) متصل نمی شوند.

اما نگاه دقیق تر این است که آیا موتور از پس راه اندازی بار بر می آید؟ جهت به حرکت درآوردن بار ، موتور باید از حالت سکون تا سرعت نامی را با کسب شتاب طی کند و می دانیم که این گشتاور است که عامل شتاب می باشد. درست است که گشتاور موتور باعث شتاب گیری بار می شود اما بار نیز گشتاور مخالف خود را در مقابل این شتابگیری اعمال می کند. گشتاور تولیدی موتور به مولفه سرعت وابسته است و گشتاور بار نیز همچنین. اگر گشتاور موتور از گشتاور بار بزرگتر باشد ، بار شتاب خواهد گرفت و اگر گشتاور بار بزرگتر از گشتاور موتور باشد ، بار کاهش سرعت و حتی توقف خواهد داشت. حالتهای مختلف ممکن در راه اندازی و به دور نامی رسیدن یک الکتروموتور مطابق شکل زیر میباشد.

از شروع حرکت موتور ایستا تا رساندن بار به سرعت صحیح، گشتاور موتور باید از گشتاور بار در از ابتدای حرکت و نیز در تمام طول زمان رسیدن به سرعت نامی بیشتر باشد. در هر کجای این بازه که گشتاور بار از گشتاور موتور بیشتر شود، موتور دچار استال ( واماندگی ) می شود و سیستم به درستی راه اندازی نخواهد شد.

منحنی گشتاور – سرعت برای موتورهای سه فاز بصورت زیر میباشند: